WAN- Rojhilat’ın Hewraman bölgesindeki Kürtler bin yıllık Pîr Şalyar Düğünü geleneğini devam ettiriyor. Kutlamalar bu yıl da renkli görüntülere sahne oldu.
Hewraman’daki Kürtlerin en önemli tarihi, kültürel ve dini etkinliği olan Pîr Şalyar Düğünü, her yıl kışın ortasından sonraki ilk Çarşamba başlıyor.Pîr Şalyar Düğünü” ya da Kürtçe ismiyle “Merasima Pîr Şalyar” kutlamalar için Hewarmana Text’te bir araya geliyor. Hewarmana Text’ın dik yamaçlarındaki taraçalarında bir araya gelen yüzlerce kişi, ziyafet, ibadet ve zikir çekiyor.
Zagros Dağları’nın derin bir vadide basamaklar halinde yükselen taş evleriyle dikkat çeken Hewramana Text’te insanların büyük değer verdikleri ve Pîr Şalyar, 11’inci yüzyılda, (1006-1098) Hewraman’da doğup yaşadı. Zerdüşt bir âlim olarak da kabul edilen Pîr Şalyar’ın ismi, Yaresan metinlerinde de geçiyor.
TARİHÇESİ
Pîr Şalyar Düğünü, Kürt takviminin Rêbendan ayında (Miladi Ocak) başlıyor ve Şubat’ın ilk çarşambasında yapılan Pîr Şalyar merasimi üç gün sürüyor. Kutlamalar, Hewaman’da bugün de varlığını koruyan ve kutsal sayılan Pîr Şalyar’ın evinin önünde efsanevi düğün olayının canlandırılmasıyla gerçekleşiyor.
Efsaneye göre Buhara Kralının kızı Şah Bahar Hatun konuşmakta ve duymakta güçlük çekiyordu. Kral, kızını kim iyileştirirse onunla evlendireceğine belirtir, ülkedeki hiçbir doktor Şah Bahar Hatun’u iyileştiremez. Kral, daha sonra alim Pîr Şalyar’ın methini duyar ve kızını iyileştirmesi için Şalyar’ın yanına götürür. Uzun bir tedavi sürecinden sonra Şah Bahar Hatun iyileşir fakat Şalyar’ın düğün yapabilecek durumu yoktur. Bu yüzden halk bir araya gelerek Şalyar ve Şah Bahar Hatun’a düğün yapar. Ve bundan sonra her yıl kışın halk üç kişilik bir düğün töreni düzenler. Pîr Şalyar Düğünü, kış ve bahar olmak üzere iki ayrı dönemde gerçekleştiriliyor.
BİNLERCE YILLIK GELENEK
Kutlamalar alacakaranlıkta küçük gruplar halinde ellerinde poşetlerle dolaşan çocukların evlerin kapılarını çalmasıyla başlıyor. Evleri tek tek gezen çocuklar, kapıya vurmak yerine “kote/kute , kote/kute” diye seslenerek ev sakinlerini haberdar ederken ev sahipleri ise çocuklara şeker, ceviz gibi atıştırmalıklar verir.
BÜYÜK TOPLANMA
Evlere yapılan duyuru sonrası köylüler, evin damında, mescidin önünde veya Pîr Şalyar’ın evinin avlusunda bir araya gelir. Düğüne katılmak için gelen halk Pîr Şalyar’a kurban için büyükbaş hayvan, koç veya keçiler getirir. Kesilen kurbanlardan düğün yemeği yapılır. Düğün için hazırlanan yemeğin adına “Aşê Tirş” denir. Fazla kurban etleri ise yoksullara ve ziyarete gelen halka dağıtılır.
Yemeğin ardından ve ikindi sıralarında Pîr Şalyar’ın evinin önünde geleneksel zikir töreni başlar. Köylülerin bir kısmı yemek sonrası kıyafetlerini değiştirip keçeden yapılma, adına “fereci/feresi” dedikleri kalın ve kahverengi yelekleri giyip, “Teqile” denilen başlıkları taktıktan sonra bir halka ya da karşılıklı iki sıra halinde duran def çalanların etrafından kol kola girerek ritimli halaya durur.
Zikirle Pîr Şaliyar’ın temsili düğünü de tamamlanmış olur.
ÇÖREK GÜNÜ
Pîr Şalyar düğününden bir hafta sonra Çörek Günü düzenlenir. Evlerinde çörek yaptıktan sonra bir araya gelen halk, Hawraman’ın 3 önemli Pîri olan Pîr Şalyar, Pîr Xalu ve Pîr Siyavin türbelerine giderler. Türbelerin başında toplandıktan sonra ‘LaloMemi’ sembol ismini taşıyan biri gelir ve bütün çörekleri toplar, sonra da herkese dağıtır.
